Drogi Rodzicu!

JAK POMÓC DZIECKU W OSIĄGNIĘCIU GOTOWOŚCI SZKOLNEJ?

Rozpoczęcie nauki szkolnej jest bowiem przełomowym momentem zarówno w życiu dziecka, jak i całej jego rodziny. Aby odniosło ono sukces muszą zostać spełnione określone warunki, tzn. dziecko powinno osiągnąć dojrzałość szkolną.

Rola rodziców w osiąganiu dojrzałości szkolnej jest ogromna. Byłoby wspaniale, gdyby każdy rodzic z troską i radością pomagał swojemu dziecku w osiąganiu dojrzałości szkolnej wraz z nauczycielami, zapewniając mu dobry start szkolny. Prawidłowy rozwój we wszystkich sferach, a więc fizycznej, umysłowej i emocjonalno – społecznej daje szansę sprostania wymaganiom szkolnym i odniesienia przez dziecko sukcesu.

Co to jest dojrzałość szkolna?

Dojrzałość szkolna to osiągnięcie przez dziecko takiego poziomu rozwoju fizycznego, społecznego i psychicznego, który je czyni wrażliwym i podatnym na systematyczne nauczanie i wychowanie w klasie pierwszej szkoły podstawowej. Dojrzałość szkolna dziecka sześcioletniego to taki poziom rozwoju dziecka, który umożliwi mu podołanie różnym obowiązkom, jakie niesie ze sobą życie szkolne. Dojrzałość szkolna to nie tylko umiejętność czytania i pisania i liczenia, ale także:

· Umiejętność uważnego słuchania wypowiedzi i poleceń nauczyciela oraz wykonywanie tego, o co prosi,

· Umiejętność stosowania właściwych norm współżycia w grupie rówieśniczej,

· Umiejętność współdziałania z nauczycielem i kolegami,

· Wytrwałość w pracy,

· Rozumienie zadań i próby wykonywania ich bez pomocy,

· Koncentracja uwagi,

· Pilność i wytrwałość,

· Umiejętność myślenia krytycznego i przyczynowo – skutkowego.

Obok rozwoju intelektualnego i społecznego dzieci muszą osiągnąć odpowiedni poziom rozwoju biologicznego, na który składa się:

  • stan zdrowia,

  • rozwój sił fizycznych,

  • sprawność motoryczna,

  • dobra koordynacja ruchów.

Co składa się na dojrzałość szkolną?

Do komponentów dojrzałości szkolnej należą osiągnięcia rozwojowe w trzech sferach:

  • ruchowej

  • umysłowej

  • emocjonalno – społecznej

Charakterystyka dziecka dojrzałego do podjęcia nauki:

1. Dojrzałość fizyczna:

- motoryka duża: dziecko jest ogólnie sprawne ruchowo. Charakteryzuje się poprawnym funkcjonowaniem organów zmysłów. Jest odporne na choroby i zmęczenie. Posiada pełną automatyzację czynności samoobsługowych. Ma wykształconą orientacje przestrzenną, a także zdolność utrzymywania równowagi.

- motoryka mała: dziecko prawidłowo trzyma ołówek, nożyczki i inne przybory. Ma dobrą koordynację ruchową oraz zdolność do utrzymania wyznaczonego kierunku przy rysowaniu.

2. Dojrzałość umysłowa:
Dziecko jest aktywne poznawczo, chce się uczyć. Posiada pewien zasób doświadczeń i wyobrażeń. Uważnie i ze zrozumieniem słucha oraz rozumie polecenie dorosłych i potrafi je wypełnić.

- Myślenie, uwaga: dziecko jest zdolne do zapamiętywania tekstu. Posiada zdolność rozumowania przyczynowo- skutkowego, uwzględniającego logiczne następstwo zdarzeń.

- Percepcja wzrokowa: dziecko wyodrębnia własności przedmiotów, różnicuje kształty, odwzorowuje układy geometryczne. Posiada wzrokową orientacje ruchową.

-Percepcja ruchowa: dziecko różnicuje odgłosy z otoczenia, słuchowe zestawy dźwiękowe.

- Dojrzałość do czytania, pisania: dziecko potrafi wyodrębnić głoski, sylaby w słowie oraz łączyć głoski i sylaby. Rozumie znaczenie wyrazów jako graficznych odpowiedników słów.

- Dojrzałość do nauki matematyki: dziecko rozumie i określa stosunki przestrzenne, czasowe, ilościowe w praktycznym dzieleniu. Potrafi klasyfikować przedmioty według przeznaczenia, wielkości, kształtu i koloru. Rozumie pojęcie abstrakcyjne kształtów, wielkości, pojemności, czasu i liczby. Umie na konkretach dodawać i odejmować w zakresie dziesięciu. Posiada umiejętność swobodnego i zrozumiałego do otoczenia wypowiadania się, opowiadania, pytania. Prawidłowo artykułuje wszystkie głoski. Ma bogaty zakres słów.

3.Dojrzałość emocjonalno- społeczna:
Dziecko chętnie i łatwo nawiązuje kontakty z rówieśnikami i nauczycielem. Potrafi podporządkować się ustalonemu regulaminowi. Jest obowiązkowy, wytrwały, wrażliwy na opinie nauczyciela. Potrafi opanować reakcje emocjonalne.

Dziecko sześcioletnie powinno przejawiać wymienione kompetencje, a brak niektórych z nich może sugerować możliwość pojawienia się u dziecka problemów edukacyjnych, emocjonalnych i wychowawczych w klasie pierwszej.

Zatem nie tylko znajomość liter, umiejętność pisania i czytania (na co rodzice zwracają największą uwagę) jest jednym z warunków dobrego startu w szkole. Oceniając gotowość dziecka należy zwrócić uwagę na rozwój wszystkich omówionych sfer.

Drogi Rodzicu, pamiętaj, że …

- należy nie stwarzać atmosfery napięcia i nerwowości, bowiem szybko udzieli się dziecku,

- należy wzmacniać pozytywne nastawienie do szkoły, opowiadać o jej zaletach,

- nie podsycać ducha rywalizacji – szkoła powinna być dla dziecka spokojnym miejscem do nauki i wychowania,

- należy zaufać nauczycielowi, a będziesz czuć się pewniej i spokojniej,

- należy chwalić i nagradzać dziecko nawet za małe osiągnięcia,

- nie należy wyręczać dziecka w jego pracach, ale zachęcać i wspomagać udzielając wskazówek, rad,

- nie należy robić dziecku wymówek lecz wskazywać możliwości poprawiania błędów,

- nie należy przeciążać dziecka obowiązkami, lecz dostosować do jego możliwości i umiejętności.

Test dla Rodzica „Czy Twoje dziecko to potrafi?”

- przy rozstaniu z opiekunem jest pogodne, nie płacze,

- łatwo nawiązuje kontakt z rówieśnikami i dorosłymi,

- umie zgodnie bawić się w grupie,

- umie czekać na swoją kolej,

- kończy rozpoczętą pracę, sprząta po sobie,

- potrafi wykonać podstawowe czynności samoobsługowe: samodzielnie zjeść, ubrać się, umyć ręce, zawiązać sznurowadła, zapiąć guziki, zamki,

- słucha opowiadania, bajki, muzyki,

- podporządkowuje się poleceniom słownym i przestrzega norm postępowania,

- wie, ile ma lat, zna swój adres, czym w pracy zajmują się rodzice,

- kolorując rysunek nie wychodzi za linie,

- potrafi narysować rysunek postaci ludzkiej z zachowaniem proporcji,

- potrafi lepić z plasteliny, ciąć nożyczkami według linii prostej i krzywej,

- umie obchodzić się przyrządami do rysowania, malowania, pisania,

- opowiadając np. co przedstawia rysunek, posługuje się zadaniami rozwiniętymi,

- prawidłowo wymawia wszystkie głoski, a wymowa jest poprawna pod względem gramatycznym,

- wyróżnia głoski na początku i na końcu wyrazu,

- dzieli zdanie na wyrazy, wyrazy na sylaby i głoski,

- różnicuje wyrazy dźwiękopodobne np. półka – bułka, kura – góra, bada – pada,

- potrafi rozwiązać proste zagadki,

- potrafi wymienić kilka różnic w pozornie takich samych obrazkach, przedmiotach,

- potrafi czytać proste teksty,

- potrafi dobrać w pary przedmioty lub obrazki, klasyfikować je według określonej zasady np. owoce, pojazdy, zwierzęta,

- potrafi łączyć zbiory wg określonej cechy np. wielkość, kolor,

- potrafi przeliczać przedmioty do 10; po przeliczeniu powiedzieć, ile ich jest,

- potrafi dodawać i odejmować na konkretach w zakresie 10,

- odróżnia lewą stronę ciała od prawej,

- wskazuje lewą i prawą stronę osoby stojącej na wprost,

- składa pociętą na części widokówkę,

- odróżnia z otoczenia dźwięki np. pojazdów, instrumentów, głosy zwierząt,

- odtwarza prosty układ rytmiczny wystukany przez dorosłego,

- wykonuje proste ćwiczenia gimnastyczne, uczestniczy w zabawach ruchowych,

- potrafi uczyć się na pamięć wierszyków, rymowanek.

Zadania dla rodziców chcących pomóc dziecku w osiągnięciu dojrzałości szkolnej:

1.Zadbanie o wyrobienie w dziecku samodzielności (czynności samoobsługowe tj. mycie, ubieranie, dbałość o zabawki). Wyręczanie dziecka powinno następować wyłącznie w sytuacjach przerastających jego możliwości – zbyt częste wyręczanie prowadzi do wytworzenia bezradności w sytuacjach wymagających samodzielności.

2.Kształtowanie wytrwałości i systematyczności – należy przydzielić dziecku pewne obowiązki, zwracać uwagę by doprowadzało do końca wcześniej rozpoczęte zadania, nagradzać przejawy aktywności dziecka i jego starania.

3.Uczenie prawidłowej wymowy – w kontakcie słownym z dzieckiem nie należy stosować błędnego wymawiania słów, nie naśladować mowy dziecięcej, nie używać „spieszczeń” i zdrobnień, gdyż nieprawidłowe wzorce utrwalają się powodując w następstwie poważne trudności w pisaniu.

4.Rozwijanie sprawności manualnej ręki – od najmłodszych lat należy zachęcać dziecko do rysowania. Aby usprawniać rękę dziecko powinno mieć wiele możliwości doskonalenia jej. Przydatnymi ćwiczeniami może być lepienie z plasteliny, wycinanie, manipulowanie, rzucanie i chwytanie piłki, budowanie z klocków.

5.Wzbogacanie wiedzy o świecie, rozwijanie spostrzegawczości i zdolności myślenia.

6.Wyrabianie umiejętności słuchania, doskonalenie koncentracji uwagi poprzez rozwijanie zainteresowania książką – literatura dziecięca ma duży wpływ na rozwijanie mowy, myślenia i wyobraźni dziecka oraz wzbogacanie wiedzy dziecka. 7.Rozbudzanie motywacji do uczenia się – nie należy zmuszać dziecka do ćwiczeń, krytykować czy ośmieszać, ale nagradzać i zachęcać do aktywności poprzez zapewnienie ciekawych, atrakcyjnych materiałów pomocniczych do nauki czytania, pisania i liczenia.

Znana jest prawidłowość, że dziecko może nauczyć się określonych informacji, nawyków, zachowań, tylko wtedy, gdy do tego dojrzeje. Osiągnięcie przez dziecko dojrzałości szkolnej warunkuje jego przyszłe sukcesy w edukacji, samozadowolenie z podejmowanej aktywności umysłowej i gromadzonych doświadczeń, motywację do dalszych starań i samorozwoju. Nie wolno, zatem bagatelizować tych sześciu lat, które poprzedzają podjęcie przez nie nauki, tym bardziej, iż w znacznym stopniu, poprzez odpowiednią pracę i opiekę, możemy mu ten najważniejszy w życiu start ułatwić!